बिंदू :- बिंदू लहानशा ठिपक्याने दर्शवला जातो. पेन किंवा टोकदार पेन्सिलीने कागदावर लहानसा ठिपका काढता येतो. बिंदूला नाव देता येते. बिंदुला नाव देताना अक्षरांचा वापर करतात.शेजातील आकृतीत बिंदू P, बिंदू A व बिंदू T दाखवले आहेत.
रेषा :-
रेषा अनंत बिंदूंची असते. अर्थातच रेषेवर असंख्य बिंदू असतात.
रेषा अमर्याद असते. तिची लांबी मोजता येत नाही.
रेषा निश्चितीसाठी दोन बिंदूंची आवश्यकता असते.
रेषेच्या दोन्ही टोकांना बाणाच्या खुणा असतात.
शेजारील आकृती रेषेची आहे.
वाचन :1) रेषाAB, रेषा BA 2) रेषा PQ, रेषा QP
रेषाखंड हा रेषेचाच एक तुकडा असतो.रेषाखंडला त्याच्या मर्यादा दाखवणारे दोन बिंदू असतात. त्यांना अंत्यबिंदू म्हणतात.रेषाखंड AB हा थोडक्यात रेख AB असा लिहितात.शेजारील आकृती रेख AB ची आहे.
किरण : -
किरण हा रेषेचाच एक भाग आहे. एका बिंदूपासून सुरुवात होऊन तो एकाच दिशेने पुढे पुढे जात राहतो.
किरणाच्या सुरवातीच्या बिंदूला आरंभबिंदू म्हणतात.
आकृतीत P हा आरंभबिंदू आहे. Q च्या दिशेने किरण अमर्याद आहे, हे दाखवण्यासाठी बाण काढला आहे. किरण वाचताना किरणाचा आरंभबिंदू प्रथम घेतात. किरण PQ असे वाचन करतात.
प्रतल :-सपाट पृष्ठभागाला गणिती भाषेत प्रतल म्हणतात.
शेजारील आकृतीचे नाव प्रतल H आहे.
प्रतल चोहोबाजूंनी अमर्याद असते.
समांतर रेषा :-
एकमेकींना न छेदणाऱ्या एकाच प्रतलातील रेषांना समांतर रेषा म्हणतात.
![]() |
एकाच बिंदुतून जाणाऱ्या रेषा |
![]() |
छेदणाऱ्या रेषा |
![]() |
एकरेषीय बिंदू
सराव चाचणीसाठी खाली क्लिक करा.
⇓
|